طلاي كثيف ، دردسر طلاي سبز
این اسم را جویندگان طلای كثیف، همان بازیافتكنندگان زباله یا به قول امروزیترها پسماند براي گروههایی از زبالهها انتخاب كردهاند؛ بالاخره اسم، شأن میآورد حتی براي زبالهها.
به طور معمول هر ایرانی روزانه 700 تا 800 گرم از این طلای كثیف را تولید میكند، البته این عدد متوسط سرانه تولید است و شاید شما از آن دسته از مهمانان طبیعتدوستی باشید كه تولید زباله اندكي داريد. سالانه نزدیك به 13 میلیون نفر از دور و نزدیك، خود را به نزدیكترین ساحل رودخانه زیر سایه درختان سر به فلك كشیده شمال میرسانند و حالی را پیدا میكنند كه ديگران در آرزوی یافتن آن هستند. لذت بردن از طبیعت البته حق طبیعی هر فرد است، اما آيا خراب و كثیفكردن طبیعت هم وظيفهاي است كه به دوش تكتك ما گذاشتهاند؟
نمیخواهیم روی تنبلی مسافران طبیعت سرپوش بگذاریم، همچنان كه نمیخواهیم از كوتاهی دستاندركاران و میزبانان گردشگران بگذریم، هر مسافر كه نمیتواند یك بشكه 200 لیتری به جای ملزومات سفر در كولهبار سفرش حمل كند و زبالههايش را درون آن بریزد! البته در خیلی از جاها ظروف زباله خالی غرقشده در زبالههايي كه اطرافش ريخته شدهاند هم دیده میشود كه بيشك از تنبلی و بیخیالی بعضی از ماست، اما بالاخره ثمرات صنعت گردشگری را كجا باید مشاهده كنیم؟
اين ثمرات هر جا كه باشد ما آن را در مدیریت و حفاظت فضاهای گردشگری طبیعی كمتر میبینیم. اگر فقط نگاهمان را روي عرصههاي جنگلي متمركز كنيم باز هم تصور 13 میلیون زباله 800 گرمی به اضافه پسماندهای ساكنان محلی، جان جنگل 2میلیون هكتاری را به لرزه درمیآورد و بدتر آن كه ما همچنان فقط به خاطر نداشتن پول به تلی زباله در پای جنگل سر تكان میدهیم.
اما ای كاش اين بخش از مشكلات با سر تكان دادن حل میشد. امروز در بيشتر كشورها صادرات زباله یك امر معمول شده چون بخشی از فرآیند مدیریت زباله است و حداقل 11 گروه از زبالهها با سرمایههای كوچك بخش خصوصی بسادگی قابل بازیافت هستند.
در بازار امروز هر كیلو از مواد بازیافت آسیابشده حدود 6500 ریال و بازیافت آسیابشده و شسته 11000 ریال قيمت دارد كه كشورهای همسایه محروم از منابع نفتی خدادادی برای خرید آنها آمادهاند، ولی هنوز ما به دور خود میچرخیم و روان آزرده خود و سیمای رنجور طبیعت را تحمل میكنیم.
در كشورهای دیگر مثل تركیه دولت با سیاستهای تشویقی مراكز بازیافت را مجبور میكند كه پسماندهای خانگی را با قیمت بالاتر از معمول بخرند تا عمل تفكیك در مبدا خودبهخود صورت پذیرد كه همین سیاست میتواند بیش از 70 درصد پسماندها را كنترل كند. اين موضوع بايد برنامه امروز و فرداي ما باشد، چون اگر برای مدیریت پسماند در مبدا هزینه نكنیم هزینه مدیریت در مراحل بعدی بمراتب بیشتر خواهد شد تازه اگر نتيجه بدهد.
يوسف حسينعليزاده
كارشناس ارشد منابع طبيعي