قيصر لرستاني را دریابیم

در سالهاي اخير، دوستداران طبيعت و نخبگان محيط زيست در سراسر دنيا حقيقت تلخي را در مورد دوزيستان درك كرده اند كه از نگاه ديگران به دور مانده و آن حقيقت پنهان، كاهش چشمگير اين موجودات هشدار دهنده زمين است. دوزيستان هشداردهنده هاي خوبي براي ديگر موجودات زنده، از جمله ما انسانها هستند. زيرا تخم هاي بدون پوسته و پوست نفوذپذيرشان آنها را بر محيط پيرامون خويش حساس كرده و اين حساسيت، با به صدا در آوردن زنگ خطر براي ديگر موجودات، شانس بزرگ زمين به حساب مي آيند. در دهه اخير جمعيت دوزيستان به طور چشمگيري روبه كاهش رفته و حتي در مناطقي قورباغه و وزغ به طور كامل از بين رفته است. به عنوان مثال، جك كاور يكي از مسئولان آكواريوم ملي بالتيمور در مريلند ايالات متحده آمريكا با اعلام خطر در مورد قورباغه‌هاي سمي، معتقد است؛ يك روز فرا مي‌رسد كه مردم و دوستداران دوزيستان بايد مسافت زيادي براي مشاهده قورباغه‌هاي سمي بپيمايند و به مناطق بسيار دور سفر كنند. آلودگي و سموم پراكنده در  محيط زيست ، پرتوهاي فرابنفش و خشكسالي هاي سال هاي اخير از جمله علتهايي هستند كه جمعيت دوزيستان را در جهان و همين طور در ايران، به خطر انداخته است.

در اين ميان و در راسته دوزيستان دم دار « سمندرها » كه شامل دو خانواده ارزشمند ايراني است نام هفت گونه منحصر به فرد و تاريخي به چشم مي آيد.

سمندر غارزي و سمندر ايراني از خانواده هينوبيده مي باشند كه سمندر ايراني در آبهاي خنك كوهستاني جنگلهاي شمال و شمال غرب و سمندر غارزي در يك غار عميق در منطقه گرگان يافت مي شود.

در خانواده سمندر ها نام پنج گونه سمندر به نام هاي؛ سمندر كوهستاني آذربايجان، لرستان، كردستان، آتشين و باله دار جنوبي وجود دارد.

متاسفانه در سال هاي اخير قاچاق اين موجودات به خارج از كشور رونق پيدا كرده است. به عنوان مثال در ماههاي گذشته 23 سمندر آتشي و 11 سمندر كوهستاني كردستاني كه از جانوران بومي كردستان هستند در يكي از فرودگاه‌‏هاي بين‌‏المللي كشور از يك تبعه آلماني كشف و به طبيعت باز گردانده شد.

در ميان اين هفت سمندر، سمندر لرستان از وضيعت نابساماني رنج مي برد. در حال حاضر اين گونه   اندميك ايراني به شدت در معرض انقراض قرار گرفته به طوري كه اگر براي احياي اين گونه بي نظير اقداماتي صورت نگيرد، محيط زيست ايران در دهه آينده قيصر لرستاني خويش را براي هميشه از دست خواهد داد.

زيستگاه سمندر كوهستاني لرستان « Neurergus kaiseri » در نزديكي شهبازان و همين طور در كنار بلندترين آبشار ايران، تله زنگ است كه در واقع در مرز استان لرستان و خوزستان است. آنچه امروز براي سمندر لرستاني احساس مي شود، تبديل زيستگاه اين موجود، به يك اثر طبيعي ملي است. زيرا تنها راه حل نجات اين گونه با ارزش حفاظتي با برنامه از زيستگاه آن است.

در ماه گذشته رئیس اداره حفاظت محیط زیست دزفول خبر از ثبت آبشار تله زنگ در فهرست آثار طبیعی ملی ایران ، به نام استان خوزستان  را داد. فرهاد قلی نژاد رئیس اداره حفاظت محیط زیست دزفول در همين رابطه افزود: این منطقه، زیستگاه غنی از جمله حیات وحش چون کل بز، پلنگ، خرس و سمندر ایرانی است و پوشیده از درختان زاگرس از جمله بلوط است و به لحاظ موقعیت و ویژگیهای منحصر بفرد  اين آبشار، مقدمات کار برای ثبت این اثر در خوزستان انجام و پرونده آن برای طرح و ثبت در شورای عالی حفاظت محیط زیست کشور به تهران ارسال شده است.

اين در حالي است كه لرستاني ها سالهاست اين آبشار را به علت حضور سمندر لرستاني جز جاذبه هاي گردشگري استان خود مي دانند.

در حال حاضر سمندر كوهستاني زاگرس نشين ما ايراني ها، نياز به محافظتي محكم و اصولي دارد زيرا آيندگان اين سرزمين نمي خواهند در سالهاي آينده قيصر اصيل ايران را آلماني بخوانند. جاي بسي تعجب است كه رئيس اداره حفاظت محیط زیست دزفول سمندر لرستاني را ايراني مي خواند در حالي كه سمندر ايراني گونه اي است كه در شمال كشور زيست مي كند و سمندر كوهستاني زاگرس، لرستاني است.

آنچه امروز براي فرزندان ايران مهم است، حفظ گونه هاي ارزشمند و ذخاير ژنتيكي ايران است. براي اين هدف بايد با كمك مردم و مسوولين گونه هاي ايراني با نام اصلي خودشان حفظ شوند تا آيندگان نيز از وجود آنها لذت ببرند.

منبع: پايگاه اطلاع رساني زيستا